Marmaris’te başlayan ve Bördübet Yaban Hayatı Geliştirme Sahası’na da yayılan orman yangını sonrasında yaban hayatı uzmanı Ahmet Emre Kütükçü, “Orman Yangınları Sırasında Yaban Hayvanları İçin Tahliye Planı Yapılsın, İlkyardım Merkezleri Kurulsun” talebiyle change adresinde bir imza kampanyası başlattı ve kampanyaya 10 binin üstünde imza atıldı.
21 Haziran’da Marmaris’te başlayan ve bölgenin yaban hayatı için değerli bir müdafaa alanı olan Bördübet Yaban Hayatı Geliştirme Sahası’na da yayılan orman yangınında toplam 4.500 hektar -6302 futbol alanı büyüklüğünde- alan yandı. Orman yangınları yalnızca ağaçlara değil, yaban hayata ve ekosisteme de büyük ziyanlar veriyor, biyoçeşitlilik kaybına yol açıyor. Haberlerde yer verilen uzman görüşlerine nazaran, 2020 yılında Yaban Hayatı Geliştirme Alanı olarak belirlenen ve bölgenin en kıymetli yırtıcı çeşitlerinden karakulağa da konut sahipliği yapan Bördübet de bu yangın sonucunda önemli ölçüde ziyan gördü.
Yaban hayatı uzmanları, ormanlarda yaşayan canlıların hem yangın sırasında hem de sonrasında önemli manada ziyan gördüklerini belirtiyorlar. Yangın sırasında hayat alanlarındaki alevlerden kaçmaya çalışan hayvanlar ağır gerilime maruz kalıyor, bilhassa de inançlı geçiş yolları ve kaçış alanları yok edilmişse, sığınma alanlarında maden vb. yapılaşmalar mevcutsa büyük gerilim ve travma yaşayabiliyorlar. Birtakım çeşitler fizikî olarak da ziyan görebiliyor, hayatını kaybedebiliyor. Birtakım çeşitler ise toprak altına sığınıyor, sıcaklık toprak altında derinlere indikçe düştüğü için hayatta kalabiliyorlar. Yaban hayatı uzmanı Ahmet Emre Kütükçü, Kızılçam ormanlarındaki denemelerde, yakma sırasında mineral toprak yüzeyinde sıcaklığın 250-260 °C’lerde olduğunu lakin 2,5 cm toprak derinliğinde sıcaklığın 66 °C’ye, 5 cm derinlikte 46 °C’ye, 10 cm derinlikte ise 40 °C’nin altına düştüğünü belirtiyor. Ama yangın sonrası toprağın altındaki sığınaklarından çıkmaya çalışan canlılar, yanan ağaçların sökülmesi, toprağın kazılması ve öbür insan müdahaleleri nedeniyle de ağır gerilime maruz kalıyorlar.
Yaşanan son Marmaris yangını, hem ormanlarımız hem de yaban hayatı için gelecek güç günlerin habercisi oldu. Kampanyacı yaban hayat uzmanı ve veteriner tabip Ahmet Emre Kütükçü, change adresinde başlattığı imza kampanyası ile canlıların yangınlar sırasında inançla tahliye edilebilmesi maksadıyla inançlı alanlara kaçabilmelerini sağlayan inançlı koridorların oluşturulması, yangın riski yüksek bölgelerde yaban hayatı ilkyardım ve triaj (tedavi önceliklendirme) merkezlerinin kurulması ve bu merkezlerde uzmanların görevlendirilmesi için davette bulunuyor.
Yaban Hayatı Uzmanı Veteriner Doktor Ahmet Emre Kütükçü: “Orman yangınları, ormanı yuva edinen yaban hayvanları için büyük bir gerilim kaynağı ve travmadır. Canlıların yangından kaçabilmesi için inançlı kaçış yolları ve sığınaklar bırakmadığımız sürece, yaban hayatını yangınlara feda etmeye devam edeceğiz. Yangınlarda endemik cinsleri, yani dünyada yalnızca ülkemizde yaşayan canlıları da kaybediyoruz. Son Marmaris yangınında, bölgeye endemik Marmaris semenderi (Lyciasalamandra flavimembris) tehlikeye girdi. Marmaris semenderi, dünyada sadece Marmaris bölgesinde yaşayan bir canlı. Kara semenderleri toprak altında yaz uykusuna girdiğinden, yangın sırasında ziyan görmeme ihtimali olsa da, pek çok canlı canlı yangın sırasında toprak altındaki sığınaklarına saklanır. Bu nedenle yangın sonrası ağaç yanmış ağaçların sökülmesi, toprağın kazılması ve yanan alanlara başka insan müdahaleleri, canlıların gerilimini daha da artırıyor. Canlılar ortasında mantar enfeksiyonu üzere öldürücü hastalıkların yayılmasına da neden olabiliyor. Yangınlarda kaybettiğimiz endemik tipleri tabiata yine kazandırabilmek çok daha sıkıntı.”
Yüksek Orman Mühendisi Doç Dr. Cihan Erdönmez: “Orman bitkilerle birlikte başta hayvanlar olmak üzere öteki canlıların birlikte ve bir istikrar içerisinde yaşadığı bir ekosistem, bir ömür birliği olduğu için orman yangınlarının ağaçlar ve öteki bitkiler üzerindeki tesiri kadar hayvanlar üzerindeki tesiri de gözden kaçmamalı. Hayvanlar orman yangınları sırasında hem direkt etkileniyorlar hem de hayat alanlarını kaybettikleri için dolaylı ve uzun vadeli tesirleri ile yüz yüze kalıyorlar. Şayet yangından direkt ziyan gören, yaralı bir hayvan bulduysak öncelikle ellememeli, bir bezle sararak alandan uzaklaştırmalı, sıcak tutmaya çalışmalıyız. Şayet bulduğumuz canlı, büyük yahut küçük memeliler üzere duygusal hudut sistemi güçlü olan bir hayvansa gerilimini azaltmak için gözlerini kapatabiliriz. Debelenmelerini önlemek için bir kutuya yahut kafese koyabilir, yaralanmış yerlerine ilaç sürmek yerine bölgeyi ılık suyla yıkayabiliriz. Ve sonrasında da en kısa vakitte veteriner tabiplere ulaştırmalıyız.”
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
