Türk Teşebbüs ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) ve Paynet, KOBİ’lerin dijital, finansal, teknolojik altyapıları ve gelişim düzeyleri ile gelecek beklentilerini tespit etmek üzere, “KOBİ’lerin Dijital ve Finansal Karnesi” başlıklı bir araştırma gerçekleştirdi. 11 vilayette 1.000 KOBİ ile görüşülerek yapılan araştırmanın; KOBİ’lerin pandemiden hangi alanlarda ve ne derecede etkilenmiş oldukları, dijital olgunluk düzeyleri, teknolojik gelişim düzeyleri ve altyapılarının tespit edilmesini amaçlayan birinci fazı, çevrim içi olarak düzenlenen basın toplantısıyla paylaşıldı. Açılış konuşmalarını TÜRKONFED İdare Heyeti Lideri Orhan Turan ve Paynet CEO’su Serkan Çelik’in yaptığı toplantıda, araştırmanın sonuçlarını ise TÜRKONFED İktisat Danışmanı Doç. Dr. Nazlı Karamollaoğlu ile Paynet CMO’su Serra Yılmaz aktardı.
Orhan Turan: “Kapsayıcı iş birlikleri ile KOBİ’lerimizi dijitalleşme alanında bir üst segmente taşımalıyız”
Dünyanın ikiz dönüşüm olarak da isimlendirilen dijital ve yeşil dönüşüm gündemiyle yeni bir global sisteme yanlışsız evrildiğini söyleyen TÜRKONFED İdare Heyeti Lideri Orhan Turan, “Bu değişimi hakikat okuyan, adaptasyon yeteneği yüksek, inovasyona yük veren ülkeler rekabet avantajı yakalıyor. Bu noktada tarım dışı dallarda istihdamın yüzde 72’sini, toplam cironun yarısını ve toplam ihracatın yüzde 37’sini gerçekleştiren KOBİ’lerimizin dijital dönüşüm sürecine adapte olabilmeleri büyük ehemmiyet taşıyor. Lakin araştırmamız, işletmelerimizin dijitalleşmenin şimdi birinci fazında olduğunu gösteriyor. KOBİ’lerin dönüşüm seyahati hem üretim süreçlerinin verimliliği hem eser ve iş modellerini yenileyebilme kabiliyetleri için büyük fırsatlar sunuyor. Bu nedenle başta finansal kaynak ve altyapı eksikliği nedeniyle dijital yatırımlarını artıramayan KOBİ’lerimizi kapsayıcı iş birlikleri ile dijitalleşme alanında bir üst segmente taşımalıyız” dedi.
Serkan Çelik: “KOBİ’lerin iş hacimlerindeki büyüme dijital dönüşüm ile gerçekleşebilir”
Paynet CEO’su Serkan Çelik, TÜRKONFED iş birliğiyle hayata geçirdikleri araştırmaya dair görüşlerini şöyle paylaştı: “Bu araştırmayı KOBİ’lerin gereksinimlerini daha güzel anlamak ve bu segmentteki eser ve hizmet stratejimizi güncellemek açısından çok önemsiyoruz. KOBİ’lerin iş hacimlerini büyütmenin fakat dijital dönüşüm ile gerçekleşeceğini düşünüyoruz; araştırma sonuçlarında yer alan dijital olgunluk ile finansal olgunluk düzeyi ortasındaki müspet bağ de bu görüşümüzü takviyeler nitelikte. Bu alanda daha çok farkındalık yaratmak ismine TÜRKONFED ile yakın iş birliğimize devam edeceğiz. KOBİ’lerde en çok tercih edilen finansal kuruluş olarak, geliştirdiğimiz eser ve tahlillerin pek çok açıdan gerçek manada kıymet yarattığını bir kere daha görmüş olduk. 2021 yılında da, KOBİ’lerin dijital dönüşüm süreçlerine katkı sağlayacak yeni finansal eser ve tahlillerimizi süratle devreye alacağız.”
Dijital yatırımda belirleyici öge COVID-19
KOBİ’lerin Dijital ve Finansal Karnesi araştırmasına nazaran 2017-2020 yılları ortasında dijital alana yatırım yapma nedenlerinin birinci sırasına yüzde 60,9 ile yeni müşteri talebini karşılayabilmeyi koyan şirketlerin sıralaması COVID-19 ile değişti. Gelecek üç yıl içinde dijital alana yatırım yapmayı hedefleyen şirketlerin yüzde 61,8’i COVID-19 sürecinde dijitalleşmenin kıymetinin artmasını, yüzde 58,2’si yeni müşteri talebini karşılayabilmeyi, yüzde 54,6’sı ise rekabette geri kalma tasasını münasebet gösterdi. Birebir periyotta dijital yatırım planlamayan şirketlerin birinci münasebetleri de yüzde 56,3 ile COVID-19 süreci oldu. Bunu yüzde 47,8 ile ülkenin içinde bulunduğu ekonomik durum izlerken, işletmelerin yüzde 41,5’i de yatırıma muhtaçlıkları olmadığını belirtti.
Şirketler e-ticarete ve mobile kayıtsız kalmayacak
2017-2020 yılları ortasında teknoloji yatırımı yapan (Yüzde 32,4) KOBİ’lerin gerçekleştirdikleri dijital yatırımlarda yüzde 59,6 ile internet sitesi, yüzde 59 ile de şirket donanımları birinci iki sırada yer aldı. Teknolojik altyapı, toplumsal medya, siber güvenlik ve bilgi güvenliğine yönelik yatırımlar yüzde 50’nin üzerinde şirket tarafından hayata geçirilirken, e-ticaret, kurumsal kaynak planlaması (ERP) ve müşteri ilgileri yatırımları (CRM) yüzde 50 ortalamasının altında kaldı. Şirketlerin gelecek üç yıl içinde yatırım yapmayı planladığı alanlarda internet sitesi yeniden birinci sırada yer alsa da yatırım yapmayı planlayanların oranının yüzde 55,6’ya düştüğü görüldü. 2017-2020 yılları ortasında yüzde 45,7 düzeyinde olan e-ticaret yapma planı ise gelecek devir yatırım planlarında yüzde 52,6’ya çıktı. Tekrar birebir yıllar ortasında 35,1 düzeyinde gerçekleşen taşınabilir uygulama geliştirme yatırımlarının da gelecek üç yıl içinde yüzde 44,4’e yükseleceği tabir edildi.
KOBİ’lerin yarısından fazlası bilgi teknolojileri ve dijital pazarlamada sınıfta kaldı
Araştırma kapsamında şirketlerin dijital olgunluk seviyelerini tespit etmek üzere bu alandaki insan kaynağı altyapısı ve hizmet alımı da incelendi. Buna nazaran bilgi teknolojileri işçisi bulundurmayan ve bu alanda dışarıdan hizmet almayan şirketlerin oranının yüzde 50,2 olduğu görüldü. Şirketlerin dijital dönüşüm süreçlerinde zayıf kaldığı alanlardan bir oburunun ise dijital pazarlama olduğu ortaya çıktı. KOBİ’lerin yüzde 56,3’ü dijital pazarlama alanında işçi bulundurmadıklarını ve dışarıdan hizmet almadıklarını söz etti. Araştırmada, KOBİ’lerin bu alandaki bilgi ve farkındalık seviyelerinin geliştirilmesi gerektiğine dikkat çekildi.
Dijital olgunluk düzeyi arttıkça finansal olgunluk da artıyor
Araştırmada öne çıkan bir öbür sonuç ise KOBİ’lerin dijital olgunluk seviyeleriyle finansal olgunlukları ortasındaki olumlu bağ oldu. COVID-19 devrinin başından bu yana KOBİ’lerin yüzde 95’i dijital vizyon ve stratejiye, yüzde 96’sı ise tertip ve çalışan tecrübesine yönelik bir aksiyon almadığını belirtti. Dijital olgunluk seviyelerini üst olarak tanımlayan KOBİ’lerin oranı yüzde 16,7’de kalırken, alt olarak tanımlayanların oranı yüzde 28,4 oldu. Bölüm ölçeğinde bakıldığında ise hizmet ve endüstride faaliyet gösteren şirketlerin çoğunluğu, dijital olgunluk seviyesini orta olarak belirtti. Araştırmada ayrıyeten dijital olgunluk düzeyi ile finansal olgunluk düzeyi ortasında müspet korelasyon olduğu gözlendi. Buna nazaran finansal olgunluk seviyesi üst kümede yer alan şirketlerin yüzde 47,5’inin dijital olgunluğu da üst düzeyde yer alırken, finansal olgunluğu alt kategoride olup dijital olgunluğu üst düzeyde olan şirketlerin oranı yüzde 3,2’de kaldı.
Firmaların dijital olgunluk seviyesi arttıkça bu alandaki uygulamaların kullanımının da paralel bir biçimde arttığı görüldü. Dijital olgunluğu üst düzeyde olan şirketlerin yüzde 70,4’ünün, alt düzeyde olan şirketlerin ise yüzde 32,5’inin toplumsal medya hesabı olduğu tespit edildi. Web sitesi kullanımı da üst kümede yüzde 63,5, alt kümede yüzde 37,3 olarak belirtildi.
İşletmeler açık olsa bile satışları düştü
Araştırma kapsamında işletmelere, COVID-19 sürecindeki ticari ve ekonomik faaliyetlerine yönelik sorular da yöneltildi. İşletmelerin yüzde 50,9’u açık, yüzde 41’i ise kısmen açık olduğunu belirtti. İşletmelerin yüzde 6,1’i devlet kararıyla yüzde 2’si ise kendi tercihleri doğrultusunda kapalı olduklarını söyledi. Başka taraftan işletmeler açık olsa dahi yüzde 57,5’inin satışlarında düşüş yaşandı. Firmalar, satışların azalması ve müşteri yoğunluğunun düşmesini COVID-19’un yarattığı öncelikli tehdit olarak değerlendirirken, sıhhat ve ekonomik kaynaklı nedenler de değerli tehdit alanları ortasında söz edildi.
Yüklü olarak hizmet ve sanayi kesimindeki KOBİ’ler katıldı
2020 yılının son çeyreğinde 1.000 KOBİ’nin iştirakiyle gerçekleştirilen araştırma kapsamında işletme sahipleri ya da C düzey yöneticiler (CEO ve CFO) ile görüşüldü. Saha çalışmasının yanı sıra yüz yüze görüşme tekniği, çevrim içi anket ve telefon görüşmeleri ile desteklenen araştırma İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Gaziantep, Samsun, Adana, Tekirdağ, Erzurum, Kayseri ve Malatya olmak üzere 11 kentte yapıldı. 10 ve altı çalışanı olan ve cirosu 3 milyon TL’nin altında kalan mikro işletmelerin dahil edilmediği araştırmaya katılan firmaların faaliyet gösterdiği ana dallar hizmet ve sanayi olurken, alt kesimlerde ise birinci üç sırayı perakende yahut toptan ticaret, imalat, konaklama ve yiyecek hizmetleri aldı.
